Geçen yaz yaptığımız bungalovları kışın kullanabilmek için ısıtma sorununa bir çözüm bulmamız gerekiyordu. Etrafında birçok ağaç olan bungalov gibi ahşap bir yapıda ısınmak için odun sobası kullanmayı düşünmedik bile. Elektrikle ısınmak da bir seçenek olmadığı için kompostla ısınmayı denemeye karar verdik.
Ana fikir, kompostun merkezine yerleştirdiğimiz sarmal borunun içindeki suyu ısıtıp, termosifon etkisi ile (ısınan suyun yükselmesi) bungalovdaki kalorifer peteğine göndermek. Bu nedenle kompostun, ısıtmayı hedeflediğimiz kalorifer peteğinden daha alçakta olması gerekiyor.
İlk önce dört adet metal direği her biri arasında 30 cm mesafe olacak şekilde elektrik kaynağıyla birbirlerine kaynattık. Bu çerçeve, kompostun içindeki ısı alışveriş ünitesi (heat exchanger) olarak görev yapacak sarmal boru için destek olacak. Sağlam olması amacıyla çerçevenin ayaklarını toprağa gömdük.
Isı alışveriş ünitesi olarak ilk önce 10 mm çaplı plastik sulama borusu kullandık. Kompost ısındığı halde sıcak suyu bungalovun içine çıkaramayışımızı borunun çapına bağladık ve 10 mm yerine 25 mm çaplı boru kullandık. Daha sonra performansı arttırmak için aynı çaplı çelik boruya geçtik.
Isı alışveriş ünitesinin taban seviyesini sabitlemek ve ilk sargının eğimini vermek için her ayağın alt tarafına küçük birer parça kaynattık.
Isı alışveriş ünitesi olarak kullandığımız sarmalın çevre uzunluğu 150 cm.
Termosifon etkisinin gerçekleşmesi için en az %3 eğim lazım.
Bu yüzden sargılar arasındaki mesafenin en az 4,5 cm olması gerekiyor
(150 × 0,03 = 4,5 cm).
4 tane ayağımız olduğu için alttaki sabitleme parçaları arasındaki yükseklik farklarını, bu mesafeyi dörde bölerek bulduk. Isı alışveriş ünitesi olarak kullandığımız sarmal ve sarmalı taşıyan direkleri yere sabitlediğimiz için, sarmalın içinde kalacak olan kompostu boşaltabilmek amacıyla zemin ve sarmal arasında en az 20-30 cm olması gerekiyor.
1. ayak zeminden 20,0 cm
2. ayak zeminden 21,2 cm
3. ayak zeminden 22,4 cm
4. ayak zeminden 23,6 cm yukarıda.
Her bir sargı arasındaki mesafeyi 2 cm takozla ayarlayıp (boru 2.5 cm + 2 cm takoz = 4.5 cm) borumuzu metal çerçeveye telle bağladık. Toplam 17 sargı var.
Sarmalın üst çıkışını (sıcak su) bungalovdaki kaloriferin üst girişine bağladık. Bu iki nokta arasındaki yükseklik farkı yaklaşık 1 metre. Kaloriferin girişi, sistemin en üst noktası olduğu için sistemi buradan doldurmamız gerekiyor. O nedenle bu noktaya, bir ucu kaloriferden daha yüksekte ve açık olan bir (T) bağlantı parçası koyduk.
Kaloriferin alt çıkışını sarmalın alt girişine bağladık. Metal sarmal ve kalorifer arasındaki bağlantı için 25 mm çaplı plastik sulama borusu kullandık. Bu boruların açıkta kalan kısımlarına yalıtım yaptık.
Kompostun daha geniş alana yayılmasını engellemek için sarmalın etrafını 2 m çaplı ve 80 cm yükseklikte çit teliyle çevirdik; bu kısma ‘alt kat’ diyoruz.
Alt kat kompostla dolunca, ‘üst kat’ için yine 80 cm yüksekliğinde ama çapı biraz daha küçük bir çit teli hazırladık.
Sarmalın içindeki suyun ısınabilmesi için, kompost sarmalın üstünü en az 30-40 cm kapatmalı.
İlk iki kompostumuzu ağaç talaşlarını gübre ile karıştırarak yaptık. Bu kompostlar birkaç gün çalıştıktan sonra soğudu ve bir daha çalışmadı; yani ısınmadı. Birinci kompostu başlattıktan sonra yeni malzeme ekledik ve kompostun azot-karbon dengesinin bozulmasına neden olduk. İkinci kompostu da yanlış sulama nedeniyle çalıştıramadık. Sarmal, hazırladığımız kompostu iki kısma ayırdığı için (sarmalın içi ve çevresi) bu iki kısmın tek bir kompost gibi çalışmasını sağlamak ayrı bir sorun oluyordu.
Son denememizi yine talaştan yaptık ama bu sefer sadece yaş ağaç talaşından ve gübre kullanmadan. Bu kompost, hiç çevirmeden 12 gün devamlı çalıştı ve odayı 11°C’den 16°C’ye getirdi.
Kompostun ısısı sürekli kalorifer peteğine gittiği zaman, bir süre sonra kompostun soğumasına neden oluyordu. Bu nedenle peteğin vanasını sadece akşamları açıp, en çok ısınma ihtiyacı hissettiğimiz zaman kompostun sıcaklığından faydalandık; gündüz de vanayı kapatarak kompostun fazla soğumasını engellemiş olduk.
Kompostla ısınmada önemli bir nokta ise ısıtılacak yapının iyi bir şekilde yalıtılmış olması gerekliliği. Petek ısındıkça kompost soğumaya başladığı için yalıtım yapılmamış mekanlarda ısınmak, özellikle çok soğuk havalarda mümkün olmuyor.
Permakültür'e Giriş Kitabını
Sinek Sekiz Yayınevi'den temin edebilirsiniz.
Olmuş.
Guys if U have some metal container (empty gaz bottles or sth like that ) or any other fill it with water & put it inside the wire.
(noramlly we spin the wire arond it)
Water has a pretty high heat capacity thus allowing much more efficient heat accumulation and emision.
btw where are U located? I’m comming to turkey in 10 days 🙂
bence bir soba kurup o talaşları yaksaydınız daha güzel olurdu.(Şaka tabiki)Emeğinize ve uğraşınıza sağlık kanatlı ve büyükbaş dışkıları bu iş için mükemmel sıcaklık fermantasyondan dolayı 80 derecelere kadar çıkıyor Hem metan çıkışıda ocakta kullanılabilir.
Anladığım kadarıyla kompostun soğumasından kastınız sıcaklık çok düştüğü için tepkimenin durması. Bunun için su akış hızını arttırabilirsiniz. Bu sayede aynı miktarda ısı iletildiği halde daha çok su aktığı için daha az sıcaklık düşümü gerçekleşmiş olur. Gerçi herhangi bir motor kullandığınız görünmüyor yani hızı istediğiniz gibi değiştiremezsiniz. Belki sarmalı kısaltmak işe yarayabilir. Tabii bu durumda ısı alışverişini kolaylaştıracak değişiklikler de gerekebilir. İlginç proje, kolay gelsin
burada yanlış yapılan şey kompostun talaştan yapılması. bu durum talaşın etkisi geçene kadar kullanılabilir. ancak burada sıcak taze hayvan gübresi kullanılmış olsa hatta kompostunda etrafı kapatılarak yalıtım yapılmış olsa tüm sıcaklık eve çıkacaktır. komposta soğum a olmayacaktır. hatta hayvan gübresi yandıktan sonra baharda çıkarılıp güzelce yanmış hayvan gübresi olarak kullanılabilir.
hayvan gübresi şart